Kiedyś graffiti kojarzyło się przede wszystkim z nieestetycznymi bazgrołami. Później rozwinęła się sztuka ulicy, a twórcy zamiast farb w sprayu zaczęli chwytać za pędzle. Z czasem mazanie po ścianie stało się modne i trafiło na salony. Wśród podpoznańskich miejscowości powstało ostatnio sporo nowych murali, które stały się istotnym elementem krajobrazu.

Z uwagi na duże rozmiary i lokalizację w często odwiedzanych punktach miast murale przypominają nieco billboardy. Różnica tkwi w estetyce, a przede wszystkim w przekazie. Murale zaskakują, przypominają o ważnych wydarzeniach, zachęcają do działania albo po prostu upiększają przestrzeń.

Kolorowy świat

Targowisko miejskie w Mosinie od niedawna nabrało kolorów! Najpierw w efekcie współpracy Mosińskiego Ośrodka Kultury i grupy JadłodzielniaMosina powstał ECO_MUR_ALL, w którego powstaniu maczało pędzel kilkuset mieszkańców miasta. Malowidło prezentuje sceny związane z naturą, ruchem zero waste i zdrowym trybem życia. Nieco później pojawił się mural Kupuj elegancko, promujący produkty lokalne. Ozdobą centrum Lubonia stał się Dzień w Luboniu – prezentacja przemijania w formie obrazów ujętych w filmowe klatki. W tle pojawiają się sylwetki charakterystycznych budynków. W Suchym Lesie niezwykłą kompozycję malarską można podziwiać na 400 m2 ścian zewnętrznych prywatnego domu BEAty Pflanz. Projekt Mieszkam w swoim obrazie  rozpoczął się w 2009 roku, a obecnie artystka tworzy już czwartą odsłonę swojego imponującego dzieła.

Fragment lubońskiego muralu przy ul. Kołłątaja, fot. Archiwum UML

Zielono mi!

Zadaniem murali jest upiększanie zurbanizowanej przestrzeni. Często pojawiają się na nich motywy związane z naturą, stąd też piękne drzewa, które „wyrosły” na ścianach domu w Zalasewie i  przychodni w Swarzędzu. Przy Obornickich Łazienkach powstało malowidło przedstawiające zwierzęta w leśnej scenerii. Obok namalowano pociąg ciągnięty przez parowóz, jaki kursował po pobliskim moście. Leśne akcenty pojawiają się również na ścianie bloku na Osiedlu – nomen omen – Leśnym w Koziegłowach. Mural prezentuje sójkę i inne ptaki, jakie można obserwować w pobliskiej Puszczy Zielonce. Inna skrzydlata piękność – bajecznie kolorowa żołna przelatująca nad ogrodem pełnym kwiatów – dzięki uczniom Szkoły Podstawowej Nr 4 w Luboniu ozdobiła ścianę tej placówki.

Mural w Zalasewie, fot. M. Szrajbrowski

Kolorowe szkoły

Szkolne mury wydają się idealnym miejscem na prezentację murali. W Puszczykowie uczniowie szkoły podstawowej mogą oglądać na ścianie wiersz Krystyny Miłobędzkiej – poetki i mieszkanki miasta. W Szkole Podstawowej Nr 2 w Luboniu nauczyciele stworzyli mural, który służy im za… pomoc naukową podczas lekcji pod chmurką. W Skórzewie kopię nieistniejącego muralu przedstawiającego patrona Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Fryderyka Chopina w Skórzewie prezentowana jest w szkolnym holu. Wizerunek patronki szkoły umieszczono też na fasadzie Szkoły Podstawowej Nr 4 im. Marii Konopnickiej w Śremie. Najbardziej kolorowa jest bez wątpienia Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Uśmiechu w Śremie, gdzie na ścianach możemy zobaczyć Małego Księcia, baśniowe postaci i nuty pewnej znanej piosenki.

Kolorowa Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Śremie, fot. Piotr Basiński

Na sportowo

Popularnym wątkiem eksponowanym na ścianach są zmagania sportowe. Przegląd najróżniejszych dyscyplin prezentuje malowidło na ścianie Szkoły Podstawowej Nr 2 w Swarzędzu. Pamiątką po Mistrzostwach Świata w Kręglarstwie Klasycznym, które w 2021 roku odbyły się w Tarnowie Podgórnym, jest efektowny mural na ścianie tamtejszego urzędu gminy. W ramach akcji Stowarzyszenia CREO, promującej aktywność osób z niepełnosprawnościami, wizerunki sportowców na wózkach zdobią ściany w Czerwonaku i Obornikach, a w Śremie namalowano postać niepełnosprawnej mamy z dzieckiem na rękach.

Mural w Czerwonaku, fot. Beata Hinc

Powstanie na ścianie

W ostatnich latach murale stały się popularną formą upamiętnienia powstania wielkopolskiego. Wizerunki ważnych postaci, historyczne wydarzenia i powstańcze symbole pojawiły się w Białężynie, Bninie, Czerwonaku, Koziegłowach, Lusowie, Obornikach, Pobiedziskach, Puszczykowie, Rogalinku i Swarzędzu. W Śremie ściany bloków upiększyły aż trzy imponujące obrazy. Niekiedy, jak w Biedrusku, Buku czy Kostrzynie, powstańczym symbolom towarzyszą wizerunki miejscowych zabytków. Charakterystyczne elementy panoramy miasta zawiera też mural w Swarzędzu oraz praca, która powstała w Luboniu z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości.

Mural Mały Ułan w Śremie, fot. Archiwum Urzędu Miejskiego w Śremie

Piotr Basiński
Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna