Niewiele osób pamięta dziś o stowarzyszeniu, które na dziesięć lat przed powstaniem Gminnego Ośrodka Kultury „Sokół” organizowało w naszej gminie życie kulturalne i miało ambicję stać się domem kultury z prawdziwego zdarzenia.

 

W lipcu 1980 roku do Mieczysława Śliwińskiego byłego nauczyciela szkoły podstawowej w Czerwonaku przybyła grupa młodzieży z prośbą o pomoc w pozyskaniu miejsca, gdzie mogłyby odbywać się wydarzenia kulturalne. Był to czas szczególny, w Polsce rozpoczynały się właśnie  strajki, za chwilę wybuchnąć miała „Solidarność”. Wszyscy czuli, że dzieje się coś niezwykłego, że odchodzi stare i pojawia się szansa na autentyczne, niekoncesjonowane działanie. Tę daną od losu możliwość czerwonacka młodzież postanowiła wykorzystać. Wkrótce pojawił się pomysł założenie stowarzyszenia, które miało być pierwszym krokiem do zorganizowania w Czerwonaku ośrodka kultury. Nowe stowarzyszenie jak zapisano w statucie, planowało zajmować się  m.in. „opieką nad zabytkami, organizacją imprez, opieką nad naturalnym środowiskiem, koordynacją działalności kulturalnej, nawiązywaniem współpracy ze szkołami, dokumentowaniem elementów folkloru, kultywowaniem tradycji kulturalnych, organizowaniem wystaw, konkursów i spotkań”. Wymagane do rejestracji stowarzyszenia dokumenty przedłożono na początku października 1980 roku ówczesnemu naczelnikowi gminy Aleksandrowi Kembrowskiemu. Jak wspomina  Mieczysław Śliwiński „około dwa tygodnie później otrzymaliśmy pismo o wpisaniu do rejestru stowarzyszeń i związków pod nr 3/80 stowarzyszenia pod nazwą "Młodzieżowe Towarzystwo Kulturalne".

Budynek przy ulicy Szkolnej 1 po  remoncie przeprowadzonym po likwidacji Młodzieżowego Towarzystwa Kulturalnego. Zdjęcie z 1986 roku.


W grudniu 1980 roku, w zarządzie stowarzyszenia zasiadali: Mieczysław Śliwiński, prezes, a ponadto: Tadeusz Sikoń, Halina Płoszyńska, Ewa Korta, Maria Krakowska, Jolanta Kujawa, Marian Gruszka. W składzie komisji rewizyjnej znaleźli się: Grzegorz Korta, Leszek Sikoń, Teresa Sikoń, a sąd koleżeński  stanowili: Włodzimierz Gruszka i Bożena Jóźwiak. Do towarzystwa należeli również (wg listy obecności na pierwszym walnym zebraniu Towarzystwa w dniu 17 grudnia 1980 roku): Stanisław Gruszka, Krzysztof Trybuś, Mariusz Garczarek, Elżbieta Witkowska, Paweł Petrych, Marian Kaźmierczak, Krzysztof  Meyer, Alina Kotlarska, Ireneusz Kujawa, Mariusz Ratajczak, Zbigniew Gondek, Rajmund Jóźwiak, Roman Kubicki, Paweł Kołda.  Na siedzibę organizacji wyznaczono budynek po dawnej szkole podstawowej przy ulicy Szkolnej 1. W owym czasie obiekt ten od siedmiu lat nie pełnił już funkcji edukacyjnych. Pomimo tego władze szkolne z dyrektorem Henrykiem Odrobiną zdecydowanie sprzeciwiły się użytkowaniu budynku przez nowo powstałe stowarzyszenie. Pomimo wielu podejmowanych prób nigdy nie udało się sformalizować warunków, na jakich Towarzystwo korzystało z obiektu. Konflikt o budynek, podsycany osobistymi animozjami pomiędzy dyrektorem szkoły a prezesem MTK trwał przez cały okres istnienia Towarzystwa, stając się po trzech latach bezpośrednią przyczyną jego upadku. Jednak w grudniu 1980 roku członkowie stowarzyszenia  z werwą przystąpili do prac porządkowych i adaptacyjnych. Wszystkim zależało na tym, aby zakończyć remont przed sylwestrem, na który zaplanowano dyskotekę. Naprawiono instalację elektryczną, uruchomiono ogrzewanie. Odmalowano pomieszczenia. Pojawił się pierwszy sprzęt pozyskany od różnych organizacji i instytucji  m.in. szerokotaśmowy aparat projekcyjny, nagłośnienie, reflektory. W ramach Młodzieżowego Towarzystwa Kulturalnego wyznaczono sekcje: filmową, muzyczną, regionalną i teatralną. O działalności Towarzystwa napisał „Głos Wielkopolski” (nr z 18 stycznia 1981 roku). W artykule zatytułowanym „U siebie jakoś inaczej” podkreślono, że grupie zapaleńców z Czerwonaka „najbardziej uprzemysłowionej w Polsce wsi” udało się nie tylko założyć stowarzyszenie, ale również w krótkim czasie przeprowadzić kilka ciekawych działań, wśród których wymieniono: imprezę dla emerytów, program dla seniorów w jednym z poznańskich klubów oraz imprezę andrzejkową na 300 osób.

 

Logo Młodzieżowego Towarzystwa Kulturalnego.

W kolejnych miesiącach Towarzystwo rozwijało swą działalność. Z protokołu zebrania w dniu 4 kwietnia 1981 roku dowiadujemy się o zakupie m.in. stolików i krzeseł oraz gramofonu i magnetofonu (dotacja Urzędu Gminy w Czerwonaku), jak również pianina (dotacja Urzędu Wojewódzkiego). Pomoc Towarzystwu świadczyli również miejscowi rzemieślnicy. Ważnym elementem przychodów organizacji były środki wypracowywane samodzielnie, m.in. dzięki organizacji dyskotek. Organizacja  posiadała w tym czasie swoje oddziały w Potaszach  i w Kicinie. Na walnym zebraniu członków w czerwcu 1981 roku ukonstytuował się nowy zarząd w składzie: Mieczysław Śliwiński, prezes oraz Paweł Żarnowiecki, Maria Krakowska, Ewa Korta, Jolanta Kujawa, Wioletta Beyer, Rajmund Jóźwiak, Małgorzata Witkowska i Wiesław Kamiński. Na tym samym zebraniu podjęto  decyzję o rozszerzeniu zakresu działań Towarzystwa o klub hobbystów, modelarnię, sekcję gier sportowych. Postanowiono również opracować zasady cyklicznego konkursu dotyczącego poezji, prozy i muzyki. W sprawozdaniu z listopada 1981 roku, obejmującym pierwsze 12 miesięcy istnienia Towarzystwa, wymieniono jego liczne osiągnięcia, takie jak: organizowanie wystaw miejscowym artystom amatorom, rekonstrukcja i ekspozycja strojów regionalnych z rejonu Kicin-Kliny, dokonanie nagrań lokalnej poezji ludowej, gawęd, piosenek i przyśpiewek, organizowanie cyklicznych projekcji filmów dla dzieci i dorosłych, prowadzenie trzech grup muzycznych uświetniających uroczystości na terenie gminy, organizowanie imprez i dyskotek. Warto też wspomnieć, że w 1981 roku przedstawiciel Młodzieżowego Towarzystwa Kulturalnego Karol Żarnowiecki wziął  udział w II Kongresie Regionalnych Towarzystw Kultury w Nowym Sączu. Niespodziewany koniec nastąpił na początku listopada 1983 roku. Władze oświatowe, prawny właściciel budynku przy ulicy Szkolnej 1, powołując się na potrzebę rozbudowy szkoły, przeprowadziły faktyczną eksmisję Towarzystwa. Pozbawiona siedziby organizacja  przestała istnieć. Wraz z jej końcem na siedem lat uśpione zostały marzenia o powstaniu w Czerwonaku ośrodka kultury.

 

 

 

Artykuł powstał dzięki materiałom przekazanym przez Pana Mieczysława Śliwińskiego, któremu serdecznie dziękujemy!

 

Olga Krause-Matelska
Wojciech Matelski
Fundacja Nasze Podwórko